تفاوت تقویم ها
تفاوت تقویم های شمسی و قمری و میلادی، باعث طراحی متنوع سررسیدها و سالنامه ها با در نظر گرفتن این فرق ها شده است. اگرچه تقویم شمسی، تقویم رسمی کشور است ولی در هر برگه سررسید یا سالنامه، تاریخ دقیق سال میلادی و قمری نیز درج می شود. تاریخچه پیدایش تقویم به حدود ۱۰۰۰ الی ۳۵۰۰ سال پیش از میلاد حضرت مسیح برمی گردد که امروزه اقسام مختلفی در سرتاسر دنیا دارد. تقویم قمری با استفاده از اهله ماه نخستین تقویم بشریست.
سپس تقویم خورشیدی- قمری پدید آمد. بابلیان نخستین قومی که سال را براساس دوازده ماه ۳۰ روزه تعریف نموده اند و مصریان از ۴۲۴۱ قبل از میلاد نخستین اقوامی بودند که از تقویم خورشیدی ۳۶۵روزه استفاده کردند. در اینجا انواع تقویم ها را با هم بشناسیم و با تفاوت تقویم ها آشنا شویم.
انواع تقویم های ایرانی
تعدادی از مشهورترین تقویم هایی که در ایران کاربرد داشته و احتمالا اکنون نیز دارد.
- تقویم میترایی (آریایی)
- تقویم کردی (مادی)
- تقویم هخامنشی (پادشاهی)
- تقویم زرتشتی (اوستایی)
- تقویم اوستایی نو
- تقویم میلادی
- تقویم خراجی
- تقویم یزدگردی
- تقویم هجری قمری
- تقویم جلالی
- تقویم هجری خورشیدی برجی
- تقویم هجری خورشیدی
- تقویم خوارزمی
- تقویم شهریاری
- تقویم حیوانی
- تقویم طبری (تبری)
- تقویم گیلکی
- تقویم لکی
- تقویم پشت کوهی
- تقویم محلی نطنز و کاشان
- تقویم بهائی
- تقویم شاهنشاهی
- تقویم کردی گرمسیری سلطانی
تفاوت تقویم هجری شمسی و قمری
اصلی ترین تفاوت تقویم قمری و شمسی از نظر دانشمندان، حرکت سیاره های زمین، ماه و خورشید است. تقویم شمسی بر حسب حرکت زمین به دور خورشید طراحی شده و تقویم قمری نیز بر اساس حرکت ماه به دور زمین می باشد. تعداد روزهای ماه و سال در این دو تقویم با یکدیگر تفاوت دارد که تعداد روزهای یک ماه اساسی ترین آن بوده، بدین سان که یک ماه در تقویم قمری برابر با مدت زمانی است که سیاره ماه به اشکال مختلف تغییر کرده و دوباره به حالت اولیه خود برمیگردد. مدت زمان این دوره معمولا ۲۹.۵ روز است و یک سال قمری نیز مجموع ۱۲ ماه می باشد.
تقویم شمسی نیز شامل ۱۲ ماه می باشد که در این بازه زمانی، زمین یک دور کامل به دور خورشید می چرخد. تعداد روزها در شش ماه اول سال شمسی ۳۱ روز بوده ولی در نیمه دوم، ۳۰ روزه است. جمع کل روزهای یک سال شمسی برابر با ۳۶۵ روز می باشد در حالی که تعداد روزهای یک سال قمری ۳۵۴ روز است. اختلاف ۱۱ روزه بین این دو سال به عنوان تفاوت اصلی تقویم شمسی و قمری عنوان می شود. زمان انطباق این دو سال نیز هر ۳۳ سال یکبار می باشد چون فاصله ۱۱ روزه به تعداد ۳۳ بار در طول یک دوره طی می شود. در حالی که تعداد روزها در هر ماه از سال قمری ۲۹ روز و نیم است، روزهای ماه در سال شمسی ۳۰، ۲۹ و ۳۱ روزه می باشند.
تفاوت تقویم هجری و میلادی
تقویم میلادی که تقریبا در تمام کشورهای جهان از آن استفاده میشود، تقویم گرگوری یا Gregorian Calendar نام دارد. این تقویم در سال 1852 میلادی توسط پاپ سیزدهم به جهان معرفی و جایگزین تقویم جولیان (Julian calendar) شد. تفاوت های آن با هجری عبارتند از:
- کشورهای ترکیه، مصر و عربستان سعودی آخرین کشورهایی هستند که طی نیم قرن اخیر این تقویم را به عنوان تقویم رسمی خود پذیرفتند.
- تعداد روزهای سال در تقویم شمسی و میلادی بیشتر از تقویم قمری بوده که برای همین ۱۱ روز اختلاف با تقویم قمری دارد.
- پایه سال قمری بر حسب حرکت ماه به دور زمین محاسبه می شود که تمام رویدادهای تاریخی و اسلامی نیز در آن ثبت شده است. تقویم های میلادی و هجری شمسی با توجه به حرکت زمین به دور خورشید طراحی و تنظیم شده اند.
- مبدا زمان در تقویم میلادی، تولد حضرت مسیح است. در تقویم های هجری شمسی و قمری، مبدا سال یا زمان را بر حسب سال مهاجرت پیامبر از مکه به مدینه در نظر گرفته اند.
- شروع سالهای میلادی و شمسی در یک فصل یا دوره مشخص و نزدیک به هم است ولی شروع سال قمری میتواند در هر فصلی به طور گردشی می باشد.
- تقویم میلادی ،تقویمی با ریشه مسیحی است که هم اینک در بیش تر کشورهای دنیا استفاده می شود و تقویمی بین المللی است. این تقویم برگرفته از تقویم ژولینی با مبدأ میلادی است و نخست از طرف آلویسیوس لیلیوس که پزشکی از اهالی ناپل بود پیشنهاد شد.
بیشتر بدانید تفاوت تقویم ها: ست مدیریتی سررسید تبلیغاتی
تفاوت تقویم اوستایی و شمسی
تقويم اوستایی تقويمي كه در ايران قبل از اسلام و حداقل در عهد ساسانيان در ايران معمول بود و در آن، سال 365 شبانه روز، مركب از 12 ماه 30 روزه و پنج شبانه روز اضافي در آخر سال (خمسه مستقره) محسوب مي شد. آثار تقویم اوستایی کهن در اوستا دیده میشود و مبنی بر سالی است که به 6 فصل غیرمتساوی یعنی ۴۵ روزه و ۶۰ روزه و ۷۵ روزه و ۳۰ روزه و ۸۰ روزه و باز ۷۵ روزه که جمعاً ۳۶۵ روز میشود، تقسیم میشدهاست و آن فصول را به اصطلاح متداول گاه میخواندند و پنج روز آخر هر یک از این فصول را عیدی به اسم گاهنبار میگرفتند. به سبب اهمیت این اعیاد دینی، مواقع آنها در سال به دقت تمام در مواضع نجومی آنها نگهداشته میشد.
تقویم کردی گرمسیری سلطانی
مبدأ تقویم کردی در مناطق مختلف متفاوت بوده، و مبدأ این تقویم تولد سلطان سید اسحاق برزنجهای (مؤسس مسلک اهل حق) میباشد که تفاضل آن با تقویم هجری شمسی و تقویم رسمی ایران ۶۲۸ سال باشد؛ و با کاستن ۶۲۸ سال از تقویم هجری شمسی، سال تقویم کردی سلطانی بدست میآید. همچنین در این تقویم مانند تقویم هجری شمسی جشن نوروز باستانی اول فروردین وجود دارد اما سال آن بیش از یکماه جلوتر از آن یعنی ۲۵ بهمن سال قبل آغاز میشود. از این رو تفاضل این دو تقویم در ۲۵ بهمن تا پایان اسفندماه خورشیدی ۶۲۷ سال است.
تقویم کردی گرمسیری سلطانی یا تقویم یاری بیشتر مورد استفاده جامعه یارسان میباشد. قوانین تقویمی، اسامی ماههای کردی و زمان روزه در دین یارسان مخصوص به خود است. تقویم کردی گرمسیری سلطانی، تلاش سید خلیل عالی نژاد میباشد که به تأیید مرکز تقویم مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران رسیدهاست.
تقویم ارمنی
تقویمی ارمنی، تقویم مردم ارمنی است. ارمنستان نیز به منزله سرزمینی تاریخی و کهن از گذشته تا به امروز تقویم های متنوعی داشتهاست. ستارهشناسان زوراتس کارر از ۷۵۰۰ سال پیش به این موضوع پی برده بودند و میدانستند که برای داشتن تقویمی ثابت، که در آن تاریخ جشنها تغییر نیابد و متناسب با حرکت خورشید باشد، میبایست هر ۴ سال یک بار ۱ روز به این تقویم بیفزایند. با این محاسبات تقویمی ثابت در رصدخانه کاراهونج تدوین شد که مطابق آن روز اول سال از اعتدال بهاری (۲۱ مارس) و ساعت ۶ صبح یا بعد از ظهر شروع میشد. به این ترتیب، یک دوره ۱۴۶۱ ساله یک دوره ارمنی نامیده شد. ارمنیان طی ۵۰۰۰ سال تا سده ۱۹میلادی، بهطور همزمان از دو تقویم ثابت و متحرک استفاده میکردند و نحوه استفاده از این تقویم را به ملل دیگر نیز آموخته بودند.
بیشتر بدانید تفاوت تقویم ها : خرید سررسید 1403
تقویم حیوانی
ترک ها اسم 12 گونه از جانوران را گرفته و به عنوان نام برای دوازده سال برگزیدهاند. سالهای عمر کودکان، تاریخ نبردها و قهرمانیها و دیگر چیزها را با گردش سالهای دوازدهگانه میشمارند و به یاد میسپارند و ریشه آن چنین است که یکی از خاقانان ترک اراده کرده که تاریخ یکی از نبردهای سالها پیش از خود را بداند و در تاریخ وقوع آن اختلاف افتاد. تقویم دوازده حیوانی یک نوع تقویم ایرانی است که بعد از دوران مغول در ایران متداول شد و تا اوایل قرن حاضر خورشیدی نیز، رایج بودهاست. این تقویم به جهات بسیار، شبیه به تقویم چینی،اویغوری به نظر میآید.
و در پایان تفاوت تقویم ها
اگر بخواهیم تقویم های رایج در کشورها را در گروههای مختلف دستهبندی کنیم، شاید بتوان گفت سادهترین دستهبندی یا تمایز بین تقویم های رایج در سطح دنیا بر اساس نوع سالی است که بهعنوان یکی از واحدهای مهم و اصلی در تنظیم تقویم ملاک قرار میگیرد.